გვინდა ეს თუ არა, მოგვწონს თუ არა, თუ გვსურს, ჩვენ შესახებ ინფორმაცია რაც შეიძლება მეტ ადამიანს გადავცეთ, ამისთვის მედიას უნდა მივმართოთ. როგორ უნდა ჩავრთოთ ჟურნალისტების დღის წესრიგში ჩვენი ახალი ამბები თუ ჩვენი კომენტარი, ან უბრალოდ ინფორმაცია ჩვენი ინიციატივის შესახებ? ამ კითხვაზე პასუხის გასაცემად ჯერ უნდა ვიკითხოთ: „რა სურთ ჟურნალისტებს?“ (დიდებისა და ფულის გარდა, რასაკვირველია.) ჟურნალისტებს უნდათ ინფორმაცია, რომელიც საინტერესო და/ან სასარგებლო იქნება მათი აუდიტორიისთვის. როგორც წესი, ადამიანები ახალ ამბებს უყურებენ იმიტომ, რომ ცხოვრება გაიუმჯობესონ ან გაიიოლონ ან, სულ ცოტა, გაერთონ მაინც. თუ გვინდა, რომ რეპორტიორებმა ჩვენი ახალი ამბები აიღონ, ამისათვის რაც შეიძლება მეტი მათი სამუშაო უნდა გავაკეთოთ ჩვენ თვითონ. იქნებ იკითხოთ, ამის გაკეთება რა საჭიროაო. საჭიროა იმიტომ, რომ პრესაში მომუშავე ადამიანები ყოველთვის მოუცლელები არიან და ყოველთვის ცოტა დრო აქვთ. და ყოველთვის დაეძებენ ცხელ-ცხელ და უჩვეულო ახალ ამბებს. ჩვენც ავდგეთ და გავუიოლოთ ცხოვრება. 

რა ინფორმაცია უნდა მივაწოდოთ პრესას? ისეთი, რომელიც მათ სრულყოფილი ამბის მოსამზადებლად გამოადგებათ. მიაწოდეთ ფაქტები ან ახალი ამბები, მიაწოდეთ დასაბუთება, ურჩიოთ სტუმრები, სპეციალისტები და აუხსნათ წინაპირობები (ანუგააცნოთ პრობლემის ისტორა და თუ რატომ არის ის მნიშვნელოვანი).

დავიწყოთ იმით, საჭიროა გვესმოდეს სხვადასხვა მედიაპოლუსები, სადაც ახალი ამბები ცხოვრობენ, ანუ, რას უნდა ეხებოდეს ამბავი, რომ პრესის მუშაკის ან რედაქტორის ყურადღება მიიპყროს. ადრე უკვე აღვნიშნეთ, რომ ინფორმაცია უნდა იყოს ან სასარგებლო ან საინტერესო და გასართობი. თუ ჩვენ ვირჩევთ სასარგებლო ინფორმაციას, მაშინ ჩვენი ახალი ამბები იქნება ის, რაც ეხება ლამის ყველა და თითოეულ ადამიანს, რომელიც ცხოვრობს მოცემულ ტერიტორიაზე, ხდება აქ და ახლა და შეეხება ყოველდღიურ პრობ­ლე­მებს. მაგალითად, მთავრობამ გაზარდა გაზის ტარიფები. ეს ყველას ეხება და ძირითადი თემაა. ეს მნიშვნელოვანი და საჭირო ინფორმაციაა, რადგან ყველა საშუალო მოქალაქეს უნდა, იცოდეს, როგორ შეეცვლება ყოველთვიური ხარჯები. მაგრამ ახალი ამბები მეორე პოლუსზეც ცხოვრობენ. ეს ამბები არის ინფორმაციები ცნობილ, გამორჩეულ ან სახელგანთქმულ ადამიანებზე, ან რაღაც უჩვეულოსა და განსხვავებულის შესახებ, ან იმაზე, რაც დიდი ხნის წინ და შორს მომხდარა, მაგრამ დღეს არღვევს დამკვიდრებულ შეხედულებებს. მაგალითად, ცოტა ხნის წინ ლამის მთელი მსოფლიო მედია იუწყებოდა, რომ პოლონეთში ერთ მიტოვებული გვირაბში ნაცისტების განძით დატვირთული მატარებელი აღმოაჩინეს. ამ ინფორმაციას არაფერი აქვს საერთო ჩვენს ყოველდღიურ პრობ­ლე­მებთან, მაგრამ ის უჩვეულოა, ეხება ჩვენს წარსულს და არღვევს შეხედულებას, რომ ნაცისტების ოქრო დაკარგულია.

მოგწონთ თუ არა ეს, მედია რამდენიმე პრინციპის წესს მისდევს. ესენია: სენსაცია, სიცილი, ცრემლები, სექსი და სკანდალი. მედია უფრო მეტად ეყრდნობა ჩვენს ემოციებს, ვიდრე გონებას. ემოციური გაფორმება მედიაში ძალიან მნიშვნელოვანია. ჯერ ერთი, მედია ადამიანურ ურთიერთობებზეა ფოკუსირებული, ადამიანური კონტაქტები კი უპირველესად ემოციებისგან შედგება და არა მხოლოდ შიშველი ფაქტებისგან. მეორეც, მოდით ავიღოთ, მაგალითად, ახალი ამბების რედაქტორი და სამუშაო, რომელსაც ის ასრულებს. ის თვალყურს ადევნებს ზღვა ინფორმაციას, ასობით ახალ ამბავს ქვეყნის თუ მსოფლიოს მასშტაბით. და ის ერთი ჩვეულებრივი ადამიანია. როგორ ირჩევს იგი, თუ რა აირჩიოს ამ ნაკადიდან, რა უნდა იყოს ახალი ამბის თემა, და რა უნდა იყოს ჩართული ახალი ამბების ბიულეტენში? შიშველი ფაქტები, რომლებიც ასევე დაფიქრებას და გაგებას მოითხოვს, სავარაუდოდ, ვერ მიიზიდავს რედაქტორის ყურადღებას პირველივე შეხედვით. ამგვარად, თუ თქვენ ემოციურად შეფუთავთ თქვენს ინფორმაციას ემოციურ პაკეტად, უფრო მეტია ალბათობა, რომ მიიპყროთ რედაქტორის მზერა.

იგივე წესი მოქმედებს ინტერვიუებისთვისაც. მნიშვნელობა არ აქვს, რამდენს ან რა ჭკვიანურად ილაპარაკებთ მოცემულ თემაზე – ჟურნალისტი მთელ თქვენს ნალაპარაკევს არ გამოიყენებს. ის ნათქვამის მხოლოდ ნაწილს აიღებს და ამჯობინებს, აიღოს ემოციური და დასამახსოვრებელი სიტყვები, ვიდრე ესა თუ ის მოსაწყენი ღრმააზროვანი სენტენცია. ამიტომ, როცა აძლევთ ინტერვიუს ან აკეთებთ კომენტარს, ან შეკითხვებს პასუხობთ პრესკონფერენციაზე, დედააზრი ხატოვანი და მკვეთრი ფრაზებით უნდა იყოს გადმოცემული. მაგალითად, როგორ? იხუმრეთ ან სასაცილო გამოთქმა მოიშველიეთ, მოიხმეთ შთამბეჭდავი ციტატა წიგნიდან ან ფილმიდან, გამოიყენეთ გამორჩეული მეტაფორა, მეტყველების რაიმე სამკაული. ყოველივე ეს ყურადღებას მიიპყრობს და ჟურნალისტი მოინდომებს, მთელი თქვენი ნათქვამიდან სწორედ ეს ჩართოს თავის ტექსტში ან პროგრამაში. აგრეთვე გახსოვდეთ, რომ თქვენი სიტყვის მხოლოდ 20 წამი იქნება ჩართული ახალი ამბების სიუჟეტში – თუ ქვეყნის პრეზიდენტი ან პრემიერ-მინისტრი არ ხართ. ეს ტექნიკური რეგულაციაა, აუდიო- ანუ ე.წ. „საუნდ-ბაიტი“. ამრიგად, მნიშვნელოვანია, გაივარჯიშოთ და გაიწაფოთ ლაკონიურად და მკაფიოდ, სუპერფრაზების გამოყენებით ლაპარაკში.

მეორე წესია მარტივი ენით ლაპარაკი. ალბერტ აინშტაინმა ერთხელ თქვა: „ყველაფერი გადმოეცით რაც შეიძლება მარტივად, მაგრამ ამაზე მარტივად აღარ!“ მედიის მუშაკებთან ლაპარაკისას ამ წესს უნდა მივდიოთ. ჟურნალისტის მთავარი საქმე აუდიტორიისთვის რაღაცების ახსნაა. საამისოდ მას სჭირდება, რთული რამ იოლად გასაგები გახადოს. და ჩვენ მას ამ საქმეში უნდა დავეხმაროთ. ერთი, უნდა ვერიდოთ ჟურნალისტთა დატვირთვას ფაქტებით, ციფრებით, ციტატებით, ასევე – სხვადასხვა სიუჟეტებით. საჭიროა, გამოვარჩიოთ ძირითადი საკითხი და განვავითაროთ ის. იგივე წესი მუშაობს რეკლამირებაში. თუ გვჭირდება მანქანის რეკლამირება, ერთბაშად არ უნდა ვილაპარაკოთ მის მდიდრულ სალონზე, მის ძრავზე, ელეგანტურ გარეგნობაზე და ეკოლოგიურ სისუფთავეზე ერთ სარეკლამო ვიდეოში. რეკლამირების სპეციალისტები. როგორც წესი, აირჩევენ ერთ არსებით მახასიათებელს და ერთ სრულ სარეკლამო სიუჟეტად გაშლიან. იგივე ეხება ინფორმაციას, რომელსაც ჩვენ მედიისთვის ვამზადებთ. ჩვენ წინ წამოვწევთ ერთ არსებით იდეას და მის გარშემო ვაგებთ თვალსაჩინოებას, ილუსტრაციებს და მაგალითებს. მეორეც, გადამეტებულად პროფესიული და ტერმინებით დატვირთული ენა მხოლოდ გაგვიუცხოვებს ჟურნალისტს და აუდიტორიას. საჭიროა, მკაფიოდ, იოლად გასაგები სიტყვებით ავხსნათ ჩვენი მთავარი იდეა. (რასაკვირველია, აქ არ იგულისხმება შემთხვევა, როცა საქმე გვაქვს პროფესიულ გამოცემებთან და გადაცემებთან.) და ჟურნალისტები ერთ რჩევასაც იძლევიან: ისინი ამბობენ, რომ ფართო აუდიტორიისთვის რთული საკითხის ახსნის საუკეთესო ხერხია, წარმოიდგინოთ, რომ საკუთარ ბებიას ელაპარაკებით და ცდილობთ, რაღაც აუხსნათ. თუ თქვენ მართლაც თქვენი დარგის პროფესიონალი ხართ, მაშინ შეძლებთ, ბებიასაც კი აუხსნათ მსოფლიო ფინანსური კრიზისის თუ პოპულისტ პოლიტიკურ ლიდერთა მომრავლების მიზეზები, და თუნდაც კანტიანური ტრანსცენდენტული აპერცეფცია აპრიორი. ნურასოდეს შეგეშინდებათ, გამოჩნდეთ მარტივი. ბევრად უარესი ცოდვაა, მოსაწყენი და ბუნდოვანი იყოთ.

გაუცნობიერებელი ადამიანები, როგორც წესი, იძლევიან უამრავ ფაქტს და აფერხებენ  ინფორმაციის ნაკადს, რაკი ხეებს ტყედ ვერ აღიქვამენ. თუ ადამიანი კომპეტენტურია კონკრეტულ სფეროში, მას შეუძლია, ჩამოაყალიბოს თავისი იდეა და გამოკვეთოს თემაში უმთავრესი საკითხი. სწორედ ეს უნდა შესთავაზოთ ჟურნალისტსაც. ამას გარდა, თუ თქვენ მარტივად და ცხადად გადმოსცემთ სათქმელს, ნაკლები ალბათობაა, რომ თქვენს სიტყვებს დაამახინჯებენ. ნაკლები ალბათობაა, რომ თქვენი სიტყვები კონტექსტიდან ამოგლიჯონ ან არასწორად გაიმეორონ. და ნაკლები ალბათობაა, რომ მოხვდეთ ისეთ სიტუაციაში, როდესაც მოგიწევთ, მთელი ხმით იყვიროთ, რომ არასწორად გაგიგეს და სინამდვილეში სრულიად სხვა რამეს გულისხმობდით.

და ბოლოს, ვახსენოთ მოკლედ თქმის საჭიროებაც. ჩვენ ინფორმაციის უდიდესი ნაკადის არსებობის ერაში ვცხოვრობთ. უზარმაზარი, ვრცელი საკითხავები – ეს პულიცერის პრემიის მფლობელების ან მსოფლიო ლიტერატურის ვარსკვლავთა პრივილეგიაა, ან, სულ ცოტა, ეკონომიკის თუ ფიზიკის დარგში ნობელის პრემიის ლაურეატების. ასე რომ, ეცადეთ, სათქმელი მოკლედ თქვათ და არსებითად ილაპარაკოთ, ეს შესაძლებლია. დიახ, ამას გარკვეული ძალისხმევა სჭირდება. მაგრამ მოკლე და კონკრეტული ტექსტი შეიძლება მოტივაციასაც იწვევდეს და რთულ მოვლენასაც ხსნიდეს. მაგალითად, მსოფლიო პოლიტიკაში ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი სიტყვა გახლავთ გეტისბურგის მიმართვა, რომელიც ამერიკის მე-16 პრეზიდენტმა აბრაამ ლინკოლნმა წარმოთქვა. მასში მხოლოდ 10 წინადადებაა. 272 სიტყვა. და 3 წუთზე ნაკლებ ხანს გაგრძელდა. ამ სიტყვამ სრულიად შეცვალა სამოქალაქო ომის თანამედროვეთა თვალთახედვა. მან გაფანტა მწუხარება და მოიტანა სიამაყე ბრძოლაში დაცემულთა გამო.

ამგვარად, მოდით, ერთხელაც გავიმეოროთ ზემოთ მოყვანილი რეკომენდაციები:

- იმისათვის, რომ უფრო ეფექტიანები და წარმატებული ვიყოთ მედიის საშუალებით კომუნიკაციისას, უპირველეს ყოვლისა, უნდა დავეხმაროთ ჟურნალისტებს მათი სამუშაოს შესრულებაში – მივაწოდოთ მათ ინფორმაცია, რომელიც უკვე გამზადებულია და შეიძლება მისი გამოყენება რიგიან ახალ ამბად (ფაქტი, თვალსაჩინოება, მონაწილეები, პროფესიონალები და წანამძღვრები);

- მედიის ახალი ამბები ორ პოლუსზეა განლაგებული: სასარგებლო და ჩვეულებრივი; და გამორჩეული და დამაინტერესებელი. მედიაში მოსახვედრად თქვენი ინფორმაცია ამ პოლუსთაგან რომელიმეზე უნდა იმყოფებოდეს;

- მედია უფრო მეტად ეყრდნობა ემოციებს, ვიდრე გონებას: შეფუთეთ თქვენი ინფორმაცია ემოციურ გარეკანში და რედაქტორის ყურადღების მიპყრობა გარანტირებული გექნებათ;

- ივარჯიშეთ მედიისთვის საუბრისას სუპერფრაზის გამოყენებაში: ეს უნდა იყოს 20-წამიანი მკაფიო, ცოცხალი, ემოციური წინადადებები. ამისთვის გამოიყენეთ მეტაფორები, ციტატები და ხუმრობები;

- არ უგულებელყოთ სათქმელის მარტივად და მოკლედ ჩამოყალიბება, ეს აუდიტორიისთვის მოსაწონი იქნება.

და ბოლოს: კომუნიკაციაში შიშის ადგილი არ არის. ნურასოდეს შეგეშინდებათ საზღვრების გადალახვის. იაზროვნეთ ორიგინალურად. იყავით გამბედავი და გარისკეთ. ეს თქვენს აუდიტორიამდე გზავნილის მიტანის ერთადერთი გზაა. და მუდამ გაბედულად შეაზავეთ ხოლმე ინგრედიენტები – კარგი მზარეულივით. აუდიტორიას შესთავაზეთ რაღაც ახალი და გემრიელი, თქვენებური კერძი.

გისურვებთ წარმატებებს!