content
Лекцыя 1: Што такое культурная журналістыка?
Мяне завуць Maйя Джагі. Я прызнаная брытанская культурная журналістка і крытык з Лондана з больш чым 25-гадовым вопытам работы ў выданнях Guardian, Financial Times Weekend, Economist, Newsweek і іншых вядучых сусветных навінавых сродках масавай інфармацыі. Больш за дзесяць гадоў я пісала пра мастацтва і рэцэнзавала кнігі для Guardian Review, і восем гадоў прапрацавала рэдактарам у міжнародным навінавым бюро Guardian. Я пісала рэпартажы на пяці кантынентах і ўзяла інтэрв'ю ў соцень ужо вядомых і толькі пачынаючых дзеячоў мастацтва, у тым ліку ў 12 нобелеўскіх лаўрэатаў у галіне літаратуры. В 2017 годзе пад маім кіраўніцтвам адбыўся паспяховы пілотны трэнінгавы курс семінараў па культурнай журналістыцы, арганізаваны праграмай ес і усходняга партнёрства ў Грузіі, Малдове і Украіне. У гэтых уводзінах я закрану толькі некаторыя аспекты прафесійнай культурнай журналістыкі.

Што такое культурная журналістыка? Першачарговая задача культурнай журналістыкі звязана з мастацтвам і творчасцю, а таксама з асобнымі асобамі, установамі і палітыкамі, якія займаюцца пытаннямі мастацтва і творчасці або спрыяюць іх развіццю. Звычайна пад мастацтвам разумеюць літаратуру, выяўленчае мастацтва, музыку, кіно, тэатр, танец, фатаграфію, архітэктуру і дызайн. Яны ахопліваюць як «высокую культуру» (многія традыцыйныя формы мастацтва), так і «масавую культуру» (раней вядомую як народнае мастацтва). Культура таксама ўключае ў сябе масавыя забавы ў выглядзе папулярных фільмаў, радыё, тэлебачання і камп'ютарных гульняў. Больш шырокае вызначэнне можа ўключаць усё: ад садаводства і кулінарыі да гарадскога планавання і інавацыйных тэхналагічных стартапаў.

Зараз, па меры развіцця нашага разумення культуры і яе ролі ў грамадстве, культурную журналістыку разумеюць шырэй. Новыя аспекты гэтага пытання раскрылі такія мысляры, як Эдвард Саід (Edward Said), Джордж Стайнер (George Steiner), Умберта Эка (Umberto Eco) і Сцюарт Хол (Stuart Hall). Цяпер мы гаворым пра «барацьбу за культурныя каштоўнасці» і «культурныя зрухі», якія прыводзяць да палітычных і сацыяльных змен. У XXI стагоддзі ўсё больш прызнаецца эканамічны ўклад сектара мастацтва ў стварэнне працоўных месцаў, рост, турызм, экспарт і развіццё, а таксама тое, што мастацтва дапамагае вырашаць сацыяльныя праблемы і з'яўляецца спосабам перадачы каштоўнасцей. У паняцце «культурныя і крэатыўныя індустрыі» ўваходзяць як традыцыйныя віды мастацтва, так і прыкладное мастацтва, і творчыя інавацыі. ЕС прызнае важнасць свабоды выказвання, у тым ліку мастацкага выказвання, для заахвочвання самарэалізацыі і незалежнасці асобы, а таксама лічыць яе «важным элементам развіцця і праявы ідэнтычнасці асобы ў грамадстве».

Некаторыя людзі, у тым ліку многія творчыя асобы, аддаюць перавагу падкрэсліваць унутраную каштоўнасць мастацтва, а не яго эканамічную або сацыяльную карысць. Тым не менш эканамічныя аргументы могуць спатрэбіцца ў абгрунтаванні пры атрыманні карысных для мастацтва дзяржаўных рэсурсаў і распрацоўцы палітыкі, а таксама для асвятлення мастацтва ў сродках масавай інфармацыі, што ў сваю чаргу можа паўплываць на палітыкаў і пашырыць зацікаўленую ў ім аўдыторыю. Збольшага ў знак прызнання эканамічнай каштоўнасці ахоп культуры ў сродках масавай інфармацыі пашырыўся за межы калонак мастацтва і літаратуры ці культуры, пракраўшыся ў раздзелы навін, бізнэсу, каментароў і меркаванняў, падарожжаў у культурных мэтах і ладу жыцця.

Расказаць сябрам