Նախ` նշենք, որ արվեստի բնագավառում ձեռնարկատիրական գործունեության փուլերը տարբերվում են` ըստ արվեստի ուղղության, ստարտափի նախաձեռնության և այլ գործոնների: Ինչևէ, հիմնական փուլերը հինգն են.

1. Նորարար գաղափարների հղացում և նախնական մշակում

2. Նախնական ընտրություն. գաղափարների գնահատումը` համաձայն հատուկ չափորոշիչների

3. Մտավոր սեփականության միջոցով գաղափարի պաշտպանություն

4. Գործարար մոդելի և պլանի մշակում

5. Գործընկերության հիմքով նախնական ֆինանսավորման որոնում և ապահովում, ինչպես նաև խաչաձև ռազմավարական շրջանակի դիտարկում:

Ի՞նչ է գործարար մոդելը

Իր իսկ սահմանմամբ գործարար մոդելը ընկերության կողմից իրականացվող ծրագիր է, որի նպատակն է եկամուտ բերել և շահույթ ունենալ գործարքների արդյունքում: Գործարար մոդելը կարող է դիտարկվել նաև որպես հարաբերությունների շարք, որը ներգրավված է արժեքի ստեղծման գործում: Արժեքի ստեղծումը, ինչպես նաև հաճախորդների ու պատվիրատուների մասին հոգ տանելը հենց այն է, ինչ տարբերակում է շուկայամետ գործարար մոդելները այն մոդելներից, որոնք ուղղված են հասարակական կամ մշակութային նպատակների իրականացմանը:

Նախքան արտաքին ֆինանսավորման աղբյուրներ գտնելը, անհրաժեշտ է ստեղծել հիմնական գործարար մոդելը, որը սովորաբար պատկերների կամ տեքստի միջոցով են բնութագրում`

ա/ Ի՞նչ ճանապարհներով է արվեստի բնագավառում գործող ապագա ձեռնարկությունը վաճառելու իր ապրանքները, ծառայությունները և ստեղծելու արժեք:

բ/ Ովք՞եր են հաճախորդներն ու պատվիրատուները:

գ/ Ո՞րն է լինելու եկամուտների աղբյուր:

դ/ Ինչպե՞ս այն կհասնի իր ռազմավարական նպատակներին:

Արվեստի բնագավառում գործող սկսնակ կազմակերպության համար առկա են գործարար մոդելների զանազան տեսակներ, որոնցից յուրաքանչյուրը յուրահատուկ է: Որոշ մոդելներ համարվում են ավանդական, երբ նրանք գործում են ֆիզիկական շուկայում, ինչպես, օրինակ, պարային խմբի, թատրոնի տարածքի կամ շահույթ հետապնդող պատկերասրահի դեպքում: Համացանցային շուկայից դուրս մոդելները սովորաբար ընդգրկում են.

ա/ Խմբակային գործարար մոդելներ, որոնք համբավ են վայելում արվեստագետների շրջանում, ովքեր կիսվում են ռեսուրսներով, որպեսզի նվազեցնեն վերադիր ծախսերը:

բ/ Չմիջնորդավորված մոդելներ, որտեղ արվեստագետները չեն վստահում ավանդական բաշխման մեթոդներին և չեն ներգրավում միջնորդներին /գործակալներին, արտադրողներին, մեծածախ առևտրով զբաղվողներին, բրոքերներին և այլն/:

Մյուս մոդելների հիմքում ընկած են առցանց և շարժական տեխնոլոգիաները, որոնք ընդգրկում են.

ա/ արվեստի գործերի վաճառքի համար նախատեսված առցանց հարթակ

բ/ բաժանորդագրման մոդել

գ/ներկայացման ուղիղ հեռարձակման մոդել

դ/ պայմանական անվճար /ֆրիմիում/ մոդել, որն անվճար է տրամադրում հիմնական առցանց ծառայությունները, իսկ հավելյալը` վճարովի հիմունքներով:

Հիշե՛ք, որ առցանց մոդելներում բացակայում է ձեռնարկատիրոջ և օգտատերերի միջև փոխադարձ կապը, և դա իր ազդեցությունն է թողնում մարքեթինգային և հաղորդակցական ռազմավարության վրա:

Գործարար մոդելները կարող են լինել պարզ և բարդ` կախված ձեռներեցի հիմնական գաղափարից, ռեսուրսների մատչելիությունից և ապագայի աճի մասին ունեցած տեսլականից: Մի՛ մոռացեք, որ յուրաքանչյուր բիզնես մոդելում և բիզնես պլանում կա երկու կարևոր հենակետ, որոնք են եկամտի կանխատեսումը և սեփական ծախսերի ծածկման կետը:

• Բիզնեսի եկամտի կանխատեսումը էական դեր է կատարում: Շատ ձեռներեցներ բողոքում են, որ հստակ կանխատեսումներ կատարելը կարող է ժամանակատար լինել: Հիշե՛ք, որ ներդրողները չեն նպաստի Ձեր բիզնեսին, եթե չկարողանաք մտածված կանխատեսումներ ներկայացնել: Պատշաճ ֆինանսական կանխատեսումը Ձեզ նաև կօգնի զարգացնել գործառնական և կադրային ծրագրեր, որոնք հաջողություն կբերեն բիզնեսին:

• Սեփական ծախսերի ծածկման կետը պարզ սահմանմամբ այն կետն է, որտեղ ծախսերը և եկամուտը հավասար են: Այն օգնում է բիզնեսներին ծրագրավորել արտադրական գործընթացի մակարդակները` դրանք շահութաբեր դարձնելու նպատակով:

Նախքան արտաքին ֆինանսավորում գտնելը անհրաժեշտ է պատասխանել հետևյալ հիմնական հարցերին.

• Որքա՞ն գումար է մեզ հարկավոր բիզնես սկսելու համար, և ինչքան են կազմում նախնական ներդրման ծախսերը:

• Ի՞նչ հարաբերակցություն ենք նախատեսում մեր կատարած ներդրման և արվեստի բնագավառում նախատեսվող բիզնեսի արտաքին ֆինանսավորման միջև:

• Ո՞րն է մեր արվեստի նոր նախաձեռնության աճի ներուժը:

• Արտաքին ֆինանսավորումը կատարվելու է անհատների, թե՞ կազմակերպությունների կողմից:

Արտաքին ֆինանսավորման աղբյուր կարող են հանդիսանալ անհատները /ընտանիքի անդամները, ընկերները, նվիրատուները, հրեշտակ ներդրողները, զանգվածային դրամահավաքը/ և կազմակերպությունները /բանկերը, հիմնադրամները, կառավարական հաստատությունները և այլ կազմակերպություններ/:

Սկսնակ ձեռնարկությունների համար գոյություն ունի ֆինանսավորման երկու հիմնական տեսակ` պարտքի և կապիտալի ֆինանսավորում:

• Պարտքի գործիքները վերաբերում են պարտքով վերցված գումարին / այն սովորաբար վարկի տեսք ունի/, որն անհրաժեշտ է վերադարձնել: Այն պահանջում է ամսական վճարներ, բայց չի զրկում սեփականությունից:

• Կապիտալի գործիքներն օգնում են գումար վաստակել ապագա ընկերության մի մասը արտաքին ներդրողին վաճառելու կամ զիջելու միջոցով: Նման դեպքում սեփականության զրկում է տեղի ունենում, որը կարող է հանգեցնել վերահսկողության կորստի:

Ահա թե ինչու սկսնակ ձեռներեցները նախընտրում են պարտքի գործիքները:

• Զանգվածային դրամահավաքը շատ անհատներից ստարտափ նախագծի կամ նախաձեռնության համար դրամի վաստակելն է: Այն սովորաբար առցանց բնույթ ունի և հնարավորություն է ընձեռում անհատներին և հանրությանը, ինչպես նաև ընկերություններին իրենց դրամական ներդրումն ունենալ նախաձեռնության իրականացման գործում: Զանգվածային դրամահավաքի տարածված մեթոդները ներկայացված են ստորև:

• Նվիրատվություն, երբ մարդիկ որոշ գումար են նվիրաբերում` աջակցելու այն նախագծին կամ ստարտափին, որը քարոզում է կարևոր հասարակական արժեքներ և ունի բարոյական ու էթիկական ազդեցություն:

• Նախնական պատվերի մեթոդ, երբ հաճախորդները կամ պատվիրատուները կանխավճար են տալիս որոշակի ապրանքի արտադրման համար:

• Բաժնեմասնակցության մեթոդը հնարավորություն է ընձեռում մարդկանց փոքր գումարների ներդրումներ կատարել ստարտափի կամ ապրանքի զարգացման գործում:

• Հրեշտակ ներդրողները արտաքին ֆինանսավորման մեկ այլ աղբյուր են: Այս անհատները կապիտալ են տալիս բաժնեմասնակցության տոկոսների դիմաց: Հրեշտակ ներդրողները սովորաբար թոշակի գնացած մասնագետներ են, ովքեր ձեռնարկատեր կամ գործադիր տնօրեն են եղել երկար ժամանակ և այդ իսկ պատճառով լավ են ճանաչում ոլորտը:

• Վենչուրային կապիտալ հիմնադրամները տրամադրվում են արտաքին ներդրողների կողմից այն ստարտափ ընկերություններին, որոնք աճի մեծ ներուժ ունեն: Թեև ներդրողի համար ռիսկը բավականին մեծ է, ներդրման բերած շահույթը երբեմն կարող է 30-50% լինել: Նման ներդրումներ սովորաբար տեղ են գտնում բարձր տեխնոլոգիաների և այլ արդյունաբերություններում, որտեղ աճի մեծ ներուժ կա: Արվեստի բնագավառի սկսնակ ընկերություններն էլ շահում են դրանից: 

Երբ արդեն գործարար մոդելների հիմնադրույթները և արտաքին ֆինանսավորման աղբյուրները Ձեզ պարզ լինեն, դիտեք հաջորդ հոլովակը, որտեղ խոսվում է խաչաձև, համագործակցային, ռազմավարական միջավայրում բիզնես ծրագիր մշակելու մասին: